Алтруизмот,емотивните фактори и карактерните црти

Алтруизмот е несебичната грижа за благосостојбата на другите. Тоа е традиционална доблест во многу култури, а главен аспект на различните верски традиции, макар што и концептот на "другите" кон кого загриженоста треба да биде насочена може да варира меѓу религиите. Алтруизмот е спротивен на себичност.
Алтруизмот може да се разликува од чувството на лојалност и должност. Алтруизмот се фокусира на една мотивација да им помогне на другите кои сакаат да прават добро без награда, а должноста се фокусира на морална обврска кон одреден поединец,специфична организација, или апстрактен концепт. Некои поединци може да чувствуват и алтруизмот и должност, додека други обична грижа без разлика дали ќе им биде возвратено или не. Чист алтруизмот е давање, без оглед на награда или придобивка.Терминот алтруизам, исто така, може да се однесува на етичка доктрина со која се тврди дека поединците се морално обврзани да направат нешто без да имаат корист од другите. Во некоја буквална смисла зборот алтрузимот го има спротивното значење од зборот егоизам.Од друга страна алтруизмот кај еден човек зависи и од емотивните фактори. Луѓето во добро расположение имаат тенденција да бидат корисни (добротворни). Може да се дадат две главни објаснувања за ефектот на добро расположение:
1. Луѓето во добро расположение помагаат доследно задржувајки го нивното расположение.
2. Мотивација за помагање може да биде различна за луѓето во добро или лошо расположение.
Според некои автори лошото расположение некогаш го зголемува помагањето, а некогаш го намалува. Во едно испитување утврден е односот меѓу расположението и готовноста да се помогне на другите. Откако им било предизвикано (индуцирано) среќно, неутрално и тажно расположение на субјектите им било дадено плацебо. На половината субјекти им било речено дека пилулата ќе им го “замрзне” нивното расположение за 45 минути. На половината не им било речено ништо. Истражувачите размислувале дека тажните субјекти на кои им било речено дека нивното расположение било замрзнато, не биле подготвени да помогнат бидејќи верувале дека нивното расположение нема да се промени. Повеќето среќни, расположени помагале без оглед дали им било речено или не. За оние со лошо расположение основен мотив во помагањето на други е тоа што помагачот го прави добро да се чуствува. Општо земено, укажуваат истражувачите како што наградата расте, а губитникот се намалува, веројатноста за помагање ќе расте. Алтруизмот значи се јавува како самозадоволство. Меѓу мноштвото детерминанти на помагањето битни се и карактеристиките на оној што помага. Сите ние имаме убедување дека знаеме некои луѓе кои се подготвени за помагање повеќе отколку други. Истражувањата покажале дека карактеристиките на поединци можат да влијаат во помагањето во некои ситуации, но не мора нужно тие луѓе да помгаат во други различни околности.
Така на пример се наведува дека кај возрасните од женскиот пол најдена е позитивна корелација на алтруизмаот со блага екстра верзија, развиеност на социјалните вредности, со ниска потреба за постигнување и ниска потреба за доминација. Кај возрасните мажи, алтруизмот бил поврзан со социјалната ориентација, одсуство на невротичност и блага конзервативност (Rot, 1983). Покрај веќе наведените се наведуваат и други својства како што се интелигенција и религиозноста. Се констатира дека постои висока позитивна корелација меѓу алтруистичкото однесување и збир на црти на личноста која изразува просоцијалната ориентација на поединецот : чуство на одговорност, заинтересираност за благосостојбата на другите, усвојување на моралните и хуманите вредности и развиеноста на моралот.
Автономниот алтруизам ја означува суштинската карактеристика на личноста кон жртвувањето за други. Оваа тенденција се активира спонтано, независно од надворешната ситуација и моментални потреби на оној кој го превзема алтруистичкото однесување. Во основа на инструменталниот алтруизам се наоѓа тежнението да се помогне на другите и сопствената жртва да се прикаже поголема одколку што е навистина, како била задоволна една или повеќе моментално незадоволни потреби на поединецот кој помага (излегување од анонимност, престиж, решавање на некои животни проблеми).
И во најновата литература во оваа област се сретнуваме со укажување дека просоцијалното однесување е значајно определено од просоцијалните карактеристики и природата на ситуацијата во која помагањето се случува. Оние што помагаат и оние што не помагаат се разликуваат во однос на персоналните црти.
Впрочем потребите и целите како што е истакнато, се организираат околу личноста на поединецот. Човекот реагира не само на другите поединци туку и на сопствените мисли и на сопствените чувства и така развива сознание за сопственото “ЈАС".